Herken je dit?
Je voelt dat je iets wilt veranderen, maar voor je het weet zit je weer in je oude patroon. Je vraagt je af waarom veranderen zo lastig is, terwijl je het toch echt anders wilt. Veranderen klinkt soms zo eenvoudig: een besluit nemen, gewoon dóen, en klaar. Maar zo werkt het meestal niet.
Het is vaak een proces waarin momenten van twijfel, goede voornemens, en toch weer terugvallen elkaar afwisselen. In dit artikel lees je waarom je écht niet de enige bent die dit ervaart — en waarom het heel begrijpelijk is dat veranderen niet vanzelf gaat.
Waarom je blijft doen wat je doet
Veranderen betekent iets loslaten dat ooit vertrouwd of helpend was. Ook als het nu niet meer werkt, heeft het je ooit iets opgeleverd: veiligheid, controle, erbij horen, voorspelbaarheid. Dat maakt dat je niet zomaar ‘even’ verandert.
Hier zijn een aantal veelvoorkomende redenen waarom verandering moeilijk kan zijn:
1. Veiligheid en controle; je bent van nature gericht op overleven. Wat bekend is, voelt veilig. Zelfs als iets niet meer goed voelt, is het voorspelbaar — en dat geeft rust. Veranderen betekent risico, onzekerheid en mogelijk verlies. Je zenuwstelsel reageert daar vaak automatisch op met terughoudendheid of weerstand.
2. Je brein is gebouwd op gewoontes en automatismen; je brein houdt van efficiëntie en gewoontes omdat dat minder energie kost. Veranderen vraagt bewuste aandacht, en dat voelt als vermoeiend, als hard werken.
3. Je zelfbeeld komt in beweging; veranderen kan voelen als: wie ben ik nog als ik dit niet meer doe? Het confronteert je soms met de vraag: “durf ik mezelf opnieuw te leren kennen?” Het vraagt ook het loslaten van een vertrouwde rol of overtuiging.
4. Je bent een sociaal wezen en daarom bang voor afwijzing of falen; je bent gevoelig voor wat anderen van je vinden. Als je verandert, verandert er ook iets in je relaties. En dat kan spannend zijn. Het kan betekenen dat je afwijkt van de groep en haar verwachtingen. Zal de ander je nog herkennen of accepteren? En wat als het niet lukt, of je krijgt spijt?
5. Invloed van anderen; je omgeving kan ook twijfel zaaien, al dan niet bewust. Mensen reageren vaak terughoudend als jij verandert, omdat het hen confronteert met hun eigen stilstand. Of omdat ze bezorgd zijn. “Zou je dat nou wel doen?” kan onbedoeld zaadjes van twijfel planten.
6. Verandering vraagt vertrouwen zonder garanties; en dat is misschien wel het moeilijkste. Je wilt vaak eerst zeker weten dat het goedkomt, vóór je de sprong waagt. Dat tussenstuk – waarin het oude niet meer werkt, maar het nieuwe er nog niet is – kan verwarrend zijn. Het vraagt om vertrouwen, zonder garantie. Want ook al heb je vaak een duidelijk doel of verlangen in gedachten, pas als je daadwerkelijk in beweging komt, ervaar je of de verandering werkelijk bij je past — of het je brengt wat je had gehoopt.
7. Gebrek aan steun of voorbeelden; als niemand in je omgeving het pad heeft gelopen dat jij overweegt, dan kan het voelen alsof je het wiel zelf moet uitvinden. Dat maakt het extra spannend!
Vragen die je kunnen helpen
Veranderen begint vaak niet met actie, maar met stilstaan. Met luisteren naar jezelf. Deze vragen kunnen je daarbij ondersteunen:
Wat schuurt, wat verlang je?
- Wat in jouw leven schuurt of wringt?
- Waar verlang je écht naar, als je heel eerlijk bent?
- Wat zou jij doen als je helemaal vrij was om opnieuw te kiezen?
Wat houd je tegen?
4. Welke (misschien onbewuste) gedachte over jezelf zit je in de weg?
5. Waar ben je bang voor als je wél zou veranderen?
6. Wat levert het je op om het bij het oude te laten — en wat kost het je?
Wat kun je leren van eerdere ervaringen?
7. Benoem een verandering in je leven die niet het gewenste resultaat had.
8. Wat ging er goed bij een eerdere verandering? En hoe verschilt dat van het andere moment?
Wat helpt jou in beweging te komen?
9. Wat heb je nodig om in beweging te komen?
10. Welke waarden of idealen zijn belangrijk genoeg voor jou om voor in beweging te komen?
11. Wie of wat kan jou op dit pad aanmoedigen?
Hoe begin je klein en haalbaar?
12. Hoe wil jij dat jouw leven wordt?
13. Wat zou een haalbaar begin kunnen zijn?
Verandering
"Verandering gebeurt niet
doordat je jezelf ertoe dwingt,
maar doordat je bewust wordt
van wat niet meer klopt.
Het gaat niet alleen over wat je doet,
maar ook over wie je denkt te zijn.
En dat loslaten –
een situatie, een rol, een oud beeld van jezelf –
kan onzeker maken.
Het oude voelt dan veiliger
dan het nieuwe onbekende.
Maar juist met mildheid, moed en geduld
kan verandering opbloeien."
Mildheid als startpunt
Zoals het gedicht al laat zien, ontstaat verandering niet door jezelf te forceren of te bekritiseren. Veel mensen denken dat ze pas in beweging komen als ze streng genoeg zijn voor zichzelf. Maar onderzoek en ervaring wijzen uit dat duurzame verandering juist ontstaat vanuit mildheid, bewustwording en kleine, haalbare stappen.
Wat helpt wel écht bij verandering?
Wat helpt, is geen streng plan, maar de volgende elementen:
♥︎ Erken waar je nu bent – Je hoeft niet meteen iets te doen. De eerste stap is bewustwording; het besef dat iets niet meer klopt.
♥︎ Luister eerlijk naar je verlangen – Verandering werkt pas als het van binnenuit komt. Niet omdat het moet, maar omdat het klopt voor jou.
♥︎ Begin klein en haalbaar – Kies iets wat past bij jouw leven nu. Je hoeft het niet groots aan te pakken; juist kleine stappen houden het veilig én uitvoerbaar. Dat vergroot je gevoel van competentie: ik kan dit.
♥︎ Wees vriendelijk voor jezelf – Veranderen is oefenen. Je brein leert door herhaling, niet door perfectie. En herhalen lukt beter als je jezelf bemoedigt in plaats van bekritiseert.
♥︎ Verwacht hobbels onderweg – Terugval hoort erbij en dat is heel normaal! Volgens het model van Prochaska en DiClemente beweegt verandering zich vaak door fases: van twijfel, naar intentie, actie en volhouden, met soms weer een terugval. Maar ook dat is groei. Twijfel ontstaat vaak omdat je verlangen en veiligheid tegelijk voelt: je wilt vooruit, maar iets in jou wil ook vasthouden aan het vertrouwde. Twijfel is geen teken van zwakte, maar een signaal dat je bewust aan het worden bent. Dat je onderzoekt en voelt wat werkelijk bij je past.
♥︎ Zoek steun waar nodig – Veranderen hoef je niet alleen te doen. Een luisterend oor, iemand die met je meekijkt, kan een wereld van verschil maken.
Ter afsluiting
Veranderen vraagt dus je aandacht. Geen perfect plan, maar de bereidheid om te oefenen. Op jouw manier, in jouw tempo.
Wil je ontdekken wat er in jou wil veranderen, maar weet je niet goed waar te beginnen? Ik kijk graag met je mee. Wil je een reactie geven? Voel je vrij dit te doen.
Reactie plaatsen
Reacties