Verdriet verwerk je niet. Je leert het dragen.

Als verdriet je leven binnendringt

In mijn eigen leven heb ik verdriet ervaren in vele vormen. Na ingrijpende gebeurtenissen zoals een miskraam, aanrandingen, een inbraak en ten gevolge van het verlies van gezondheid, werk en beide ouders. Hierdoor raakte dingen verstoord die voor mij belangrijk waren: het vertrouwen in mensen, het gevoel van veiligheid, het geloof in mezelf en de verbondenheid met dierbaren.

Wat me echter het meest raakte, was het uitblijven van gepaste troost of erkenning van mensen om me heen. Daardoor voelde ik me onbegrepen en vaak alleen in mijn verdriet. Alsof mijn verdriet niet mocht bestaan, met resultaat dat ik mezelf ging overtuigen dat het allemaal wel meeviel. Dat ik me niet moest aanstellen of het maar snel moest vergeten. Terwijl ik van binnen eigenlijk schreeuwde om troost, bevestiging en veiligheid. Juist die eenzaamheid maakte het verdriet zwaarder.

Pas veel later, tijdens gesprekken met een psycholoog, besefte ik hoe groot de impact is als verdriet niet gezien of erkend wordt. Niet alleen door anderen, maar ook door jezelf. Want als je over je eigen gevoelens heen stapt, doe je jezelf tekort. Dan word je als het ware twee keer slachtoffer: eerst van wat je overkwam, en daarna van het wegduwen van je eigen pijn.

Ik leerde dat verdriet niet iets is wat je wegwerkt of wegslikt, maar dat het erkend wil worden. Dat het nodig is om stil te staan bij je gevoel, jezelf daarin te troosten en toe te laten wat er in je leeft. Niet omdat dat makkelijk is, maar omdat je daarmee ruimte maakt om weer verder te kunnen.

Hoe leer je verdriet dragen?

Het is geen vast recept of een stappenplan dat je even afvinkt. Verdriet vraagt om een persoonlijke weg en ieder proces is uniek. Juist door ruimte te geven aan wat je voelt ontstaat er iets van verlichting. Niet omdat het verdriet verdwijnt, maar omdat het de ruimte krijgt om er te mogen zijn. De volgende punten kunnen je hierbij steunen:

Erken wat je voelt
Zeg simpelweg tegen jezelf: “Dit doet pijn, dit raakt me.” Of “ik ben verdrietig en dat mag.” Alleen al dat uitspreken — hardop of in gedachten — kan helpen om jezelf de erkenning te geven aan wat er in je leeft.

Sta stil bij je behoeften
Vraag jezelf af: "Wat heb ik nu nodig?" Misschien is dat een luisterend oor, even alleen zijn, een rustige wandeling, of gewoon even niets moeten. Neem jezelf daarin serieus.

Zoek steun bij veilige mensen

Je hoeft het niet alleen te dragen. Zoek mensen bij wie je je op je gemak voelt, die kunnen luisteren zonder te oordelen, en die je verdriet serieus nemen. Ook als ze het zelf niet precies begrijpen. Veilige mensen zijn degenen die niet met snelle adviezen komen, maar je ruimte geven om te voelen en te vertellen. Mensen die je laten weten: “alles mag er zijn, precies zoals het is.”

En als die er niet (altijd) zijn? Schroom dan niet om professionele hulp te zoeken. 

Wees mild voor jezelf

Je hoeft niet sterk te zijn, niet snel door te gaan, niet te doen alsof het je niet raakt. Verdriet hoort bij het leven, en het mag gevoeld worden. Gun jezelf de tijd en ruimte om het verdriet er te laten zijn. In jouw eigen tempo, en niet in het tempo dat anderen misschien van je verwachten.

We leven in een wereld die vaak gericht is op “doorgaan” en “oplossen”, maar verdriet laat zich niet haasten. Het komt in golven, op onverwachte momenten, en vraagt eerder om tijd en rust dan om haast.

Mild zijn voor jezelf betekent:

• dat je jezelf toestaat om te huilen als je verdrietig bent;
• dat je niet streng bent als je een off-day hebt;
• dat je jezelf niet vergelijkt met hoe anderen met verlies omgaan.

Neem kleine stappen
Vandaag een moment stilstaan bij wat je voelt, morgen misschien een stukje opschrijven. Het hoeft niet in één keer. Verdriet dragen leer je met kleine stappen. Ook al voelt het soms alsof er niets verandert, elke stap waarmee je jezelf toelaat te voelen, zorgt voor beweging.

Het kan iets simpels zijn: een wandeling in de natuur, even huilen zonder jezelf tegen te houden, of het delen van een gedachte met een vertrouwd iemand. Kleine stappen bouwen mee aan het vertrouwen dat je het verdriet leert dragen en stukje bij beetje verder kunt.

Breng je gevoelens tot uitdrukking
Soms helpt het om je gevoelens actief of hoorbaar te uiten: door te schrijven, tekenen, muziek maken of zingen. Maar ook zonder woorden kunnen emoties tot uiting komen, bijvoorbeeld tijdens een wandeling of in momenten van stilte.

Beweging zet iets in gang. Tijdens het wandelen komt letterlijk je lijf in beweging, en vaak je gevoel ook. Het maakt los wat vast zat. Stilte is luisteren naar je binnenwereld, zonder afleiding en juist dat laat gevoelens naar boven komen.

Zo krijgt verdriet de ruimte die het verdient.

Verdriet als onderdeel van jouw levensreis

Verdriet verandert je. Het tekent je, laat sporen achter. Misschien is het wel de kunst om mét die sporen het verdriet te leren aanvaarden, en van daaruit je leven opnieuw vorm te geven. Want is dat niet de kunst van het leven? Om de scherven op te rapen, ze liefdevol te lijmen, en ondanks de barsten de schoonheid te zien in de pot die jij geworden bent.

Welke scherven draag jij met je mee? En hoe geef jij jezelf de ruimte om ze liefdevol bij elkaar te houden?

Tot slot
Verdriet zal altijd deel uitmaken van het leven, en soms lijkt het alles te kleuren. Maar het is niet het enige wat er is. Vertrouw erop dat ook in jou de kracht leeft om verdriet stap voor stap te (leren) dragen, én je ook weer geluksmomenten kunt ervaren.

“There is a crack in everything, that’s how the light gets in.”
— Leonard Cohen

Misschien vraag je je af: Welk licht dan? Dat licht is het besef dat je verdriet er mag zijn. Het is de ruimte die ontstaat wanneer je stopt met vechten tegen wat je voelt. Het is een traan die eindelijk stroomt, een woord van erkenning, een zonsopkomst die je raakt terwijl je dacht dat niets je meer kon raken — of de eerste keer dat je durft te zeggen: “Ik heb hulp nodig.”

Het is het moment waarop je beseft: Mijn verdriet is niet het einde van mijn verhaal. Dát is het licht.

Voel je dat je behoefte hebt aan een klankbord? Neem gerust contact met me op.