emoties, gevoelens, onderdrukking en bevrijding

Emoties schreeuwen en gevoelens fluisteren

Hoewel we ze vaak door elkaar gebruiken, zijn emoties en gevoelens niet hetzelfde.

Emoties zijn erg krachtig en ontstaan meestal als een reactie op een duidelijke aanleiding vanuit de buitenwereld. Het heeft een functie, zoals je grens duidelijk maken of laten zien dat iemand je kwetst. Emoties kunnen elkaar sneller afwisselen en hebben iets heftigs in zich. Ze laten zich fysiek zien en horen. Bijvoorbeeld verbleken van schrik, stil vallen, een kreet slaken of juist rood aanlopen van woede en gaan schreeuwen. Het kan je geheel in beslag nemen en het staat stilte en rust in jezelf in de weg. Door de intensiteit ervan kan het zelfs je beoordelingsvermogen (tijdelijk) vertroebelen. Dat kan leiden naar ondoordachte (re)acties en vervelende gevolgen. Daarom is beslissingen nemen gebaseerd op emotie niet verstandig. Om weer helder te kunnen denken en eventuele beslissingen te nemen moet je eerst de emoties loslaten.  

Gevoelens zijn van een andere aard. Ze zijn niet zo zichtbaar of hoorbaar als emoties en ze zijn niet zo wisselvallig. Een gevoel komt van binnenuit, het is hart - en ziel gerelateerd en het overkomt je ineens, zoals ontroerd raken door een mooi lied. Gevoelens wijzen je vaak de juiste weg in het leven. Ze verdiepen en verrijken je leven. Gevoelens laten zich heel zacht horen; je moet stil worden en de ruimte in jezelf hebben om deze fluisteringen van je hart en ziel te kunnen waarnemen. En dat is best lastig in onze huidige maatschappij, waarbij we zo makkelijk in beslag worden genomen door alle prikkels, meningen en mogelijkheden. We kunnen onze eigen "binnenwereld" dan niet goed meer horen.

Sommige mensen ervaren geregeld heftige emoties, anderen juist weer niet. Sommige uiten hun emoties, anderen houden die binnen. Dat heeft waarschijnlijk te maken met je temperament. Net als met veel dingen in het leven is "te" niet zo handig. Teveel emoties ervaren en deze direct uiten kan er voor zorgen dat je uit de bocht vliegt met alle (relationele) gevolgen van dien. Maar te weinig emoties ervaren en uiten is ook niet prettig. Het kan gevoelloos overkomen op de ander.

Maar wat als je wel van alles hebt gevoeld maar je kunt of wilt ze niet (meer) uiten? Dan ga je ze onderdrukken; je hebt er geen uitlaatklep meer voor. Dat kan zorgen voor allerlei klachten. Waarom zouden we dat dan doen? 

De gevolgen van onderdrukte emoties 

Soms zijn we door vroegere gebeurtenissen (moeizame kindertijd, ingrijpende gebeurtenissen) of een onvoldoende emotioneel steunende omgeving,  afgeleerd emoties te tonen of te voelen. Dan kunnen we ze gaan onderdrukken. Het gevaar van emoties onderdrukken is dat je meer vanuit je hoofd gaat leven, een vluchtmechanisme ter bescherming van jezelf. De verbinding tussen je hoofd en je hart wordt als het ware "verbroken". Je voelt niet meer, maar je beredeneert. Door vanuit je hoofd te gaan leven kun je "gewoon" door leven; voor jezelf, je eventuele gezin en voor anderen in je omgeving. Dat is op dat moment een (krachtige) passende oplossing; maar dat is voor de lange duur niet de oplossing!

Want wat kan er gebeuren als je alles blijft onderdrukken? Het is net als een bal onder water duwen; dit kost enorm veel energie. Ook word je hoofd steeds voller door allerlei gedachten en het wordt steeds moeilijker om je gevoelens en emoties te ervaren. Dat gaat effect krijgen op je leven, omdat je je innerlijke stem, oftewel je kompas niet meer kan horen. En als je dat niet meer kan horen, dan raak je de richting in je leven kwijt en het besef wat goed voor je is en wat niet. Dit proces kan er uiteindelijk voor zorgen dat je op één of meerdere aspecten van je leven klachten krijgt.

(wil je meer lezen over waar de vier aspecten van ons leven uit bestaat? lees hier meer over)

En wat dan? Op enig moment, als je bijvoorbeeld erg moe bent of slecht in je vel zit door omstandigheden, knallen de emoties er (verkeerd) uit. Vaak gebeurt dat ook nog eens op een ongelegen moment. Hier kan je erg van schrikken en ook voor schamen. Als dit vaker gaat voorkomen is de tijd rijp om een pas op de plaats te maken. Om weer het contact aan te gaan met al je emoties en gevoelens. En dat is best spannend want je hebt destijds niet voor niets afgeleerd ze te voelen en te uiten. Maar hoe doe je dat?

Bevrijding van emoties

Wees je er van bewust dat er eerst de minder prettige emoties en gevoelens voorbij gaan komen; die waren dan ook vaak de oorzaak van het stoppen met voelen. Ze willen nu alsnog gevoeld en geuit worden. Weet dat dit essentieel is in het proces om je (weer) goed te voelen. Het eerste wat hiervoor nodig is, is de tijd nemen om dit proces aan te gaan. Vervolgens kies je een manier hoe je in contact wil komen met je gevoelens en emoties. Er zijn talloze manieren, ik noem er een paar:

• ga gesprekken aan met iemand waar je je vertrouwd bij voelt en/of een klik mee hebt zoals een coach, therapeut, hartsvriend(in);
• doe mee met een sessie ademwerk. Niet voor niets bestaat de gezegde "een zucht geeft lucht, aan een hart vol smart";
• uit jezelf op een manier wat je fijn vindt; ga zingen, schrijven, muziek maken, schilderen, toneel spelen. Al dit soort activiteiten kunnen emoties aanboren. 
• zorg dat er beweging in jezelf ontstaat door te wandelen, te dansen, aan yoga te doen of het nemen van een lichaamsmassage. Het helpt je zenuwstelsel te reguleren en hierdoor kunnen opgekropte emoties makkelijker losgelaten worden;
• vind een geschikte zelfhulpmethode zodat je in je eentje aan de slag kan. Ik heb zelf regelmatig gebruik gemaakt van de methode "de helende reis" van Brandon Bays en "het proces van zelf-integratie" van Joost Vanhove;
• zoek de stilte in jezelf op door rustig te gaan zitten zonder enige vorm van afleiding, het lijkt zo makkelijk maar is soms o zo moeilijk;
• zet muziek op of kijk naar een film wat emoties losmaakt. 

Een derde essentieel punt is dat er nu wel emotionele steun voor je aanwezig is. Ofwel van jezelf, door geduldig en begripvol met jezelf om te gaan ofwel van een ander die er emotioneel voor je is.

Je gevoelens en emoties mogen uiten werkt bevrijdend! Je zal merken dat er verschillende dingen gebeuren. Er ontstaat meer ruimte en rust van binnen, een innerlijke stilte. En hierdoor kom je (opnieuw) in verbinding met jezelf en word je weer gewaar van je innerlijke kompas. Het instrument dat weet wat je waarden, doelen en interesses zijn, wat goed is voor je en wat niet. Kortom, het helpt je richting en betekenis te geven aan je leven. En deze bevrijding zorgt er ook voor dat je weer kan genieten van fijne gevoelens zoals geluk, dankbaarheid en liefde. En wie wil dat nu niet!?